Wat is 'Into the Barn'?

'Into the Barn' doet onderzoek naar de grote hoeveelheid historische wolfsdakschuren in de Waaslandpolders te Beveren. Het project tracht het toerisme in de streek verder aan te wakkeren door de vele polderschuren te activeren en er een programma aan toe te kennen. Deze programma's focussen zich steeds op een bepaald aspect van de regio: de turbulente geschiedenis, de fragiele toekomst, de unieke natuur, de lokaal geproduceerde goederen of het inspirerend effect.

Wat is het doel van 'Into the Barn'?

Zoals al eerder vermeld willen we toerisme in de regio verder aanwakkeren door er een echte, unieke beleving aan toe te wijzen. Deze beleving is zeer specifiek en streekgebonden. Verder nog dan bezoekers een interessante dag te bezorgen, willen we ook lokale ondernemers en bewoners betrekken. Het wordt een netwerk van schuren niet enkel vóór de regio, maar ook dóór de regio. Het heropleven van de schuren zien we als het herleven (of verder laten leven voor sommigen) van de lokale cultuur en trots.

Waarom dit project?

Ondanks dat veel polderschuren niet gered konden worden van de sloophamer zien toch steeds meer mensen het belang in van de schuren. Zo werden er al enkelen als beschermd erfgoed verklaard, maar tegelijk blijven ze voor velen nietszeggende houten bouwsels. Met 'Into the Barn' kunnen we de schuren de aandacht geven die ze verdienen en hun belang aantonen. Dit doen we door de schuren een functie/programma toe te kennen die/dat eventueel economisch kan opbrengen en tegelijk de uniciteit van de regio kan belichten.

Het doelpubliek

Het is belangrijk voor een project dat gericht is op toerisme om een bepaalde doelgroep voor ogen te hebben. Uit de cijfers van statistiek Vlaanderen blijkt dat de bevolking in Beveren de voorbije jaren enorm gestegen is, dit in tegenstelling tot het geboortecijfer, dat een dalend verloop kent. Terwijl we in andere dorpen de jonge gezinnen zien toenemen, blijft deze curve in de polderregio min of meer constant. We willen ons dus voornamelijk focussen op een ouder doelpubliek van frequente wandelaars en fietsers. Daarnaast denken we dat 'Into the Barn' ook kan aanslaan bij de creatieveling op zoek naar inspiratie, de cultuurliefhebber en de geschiedenisfanaat.

UNICITEIT

Het concept van 'Into the Barn' is sterk verbonden met de regio en wat hier juist zo uniek aan is.

Waarom is de regio uniek?

De markante natuur

De polderregio rond Kieldrecht bevat tal van unieke stukken natuurlandschap. Zo hebben we Putten West en de Puttenweiden in de Oud-Arenbergpolder, het Verdronken Land van Saefthinge net over de Nederlandse grens, de Grote Geule en het Hedwige-Prosperpolderproject. We kunnen dus concluderen dat de regio rijk is aan natuur met zeldzame kwaliteiten en uitzonderlijk interessant is voor de ornitholoog. Het biedt tegelijk ook een kijk op een fenomeen dat in de toekomst steeds belangrijker zal worden, aangezien er steeds meer natuurgebied verloren gaat: hoe kan de mens zelf natuur maken?

De grensligging met Nederland

Op de kaart valt één ding meteen op: de rechte lijn die ons scheidt van onze Noorderburen, de Nederlanders. Grensregio's zijn altijd een interessant fenomeen. Ze hebben soms een bevreemdend effect door de opmerkelijke verschillen die zo een lijn teweeg kunnen brengen, alsook de verrassende gelijkenissen.

Een grensligging heeft naast een interessant culturele insteek ook steeds een belangrijke economische factor en dat is in deze regio niemand ontgaan.

De haven van Antwerpen

De haven op heden bepaalt voor een groot deel het uitzicht van de polderregio. De unieke natuurgebieden staan in schril contrast tot de puffende en krakende machinerie van de industrie. Ze vormen een dreigende donderwolk boven het bestaansrecht van de polders en hun bewoners. Het is een constante herinnering aan het gevecht dat hier dagelijks gestreden wordt.

De ontstaansgeschiedenis

De economische geest van de mens is al vanaf de oorsprong de drijvende kracht achter de bewoning en bewerking van de grond in de polders. We spreken hierbij van het polderkapitalisme: een zoektocht naar een grootschalige efficiënte vorm van landbouw in de regio rond de 15e - 16e eeuw. De grote investeerders zagen in die tijd dan ook het potentieel van de regio in. Zo was 95 procent van de investering in de hand van één eigenaar. We kunnen dus spreken van een nagenoeg monopolistisch grondbezit, wat vandaag de dag nog altijd weerslag heeft.

De unieke dijksequentie

Het gevolg van de constante indijkingen en her-indijkingen die de geschiedenis van deze regio kleurt is een opeenvolging van dijken die uitzonderlijk goed bewaard gebleven is. Een sequentie met zo een lange geschiedenis en een nog altijd even interessante toekomst is moeilijk ergens anders te vinden.

Waarom zijn de schuren uniek?

Het risico van hun bestaan

Het bestaansrecht van de schuren is de laatste 50 jaar sterk in vraag gesteld. Elk van de nog rechtstaande schuren is een testament voor de mensen die zich inzetten voor de regio. De schuren zijn zo een beetje de veruitwendiging van het spanningsgebied dat heel de regio in zijn greep houdt. Elke dag kan hun laatste zijn, maar tegelijk kan elke dag een nieuw begin betekenen wanneer iemand zich kandidaat stelt om een schuur nieuw leven in te blazen. De schuren balanceren op de rand van het bestaan en vergaan en dat maakt ze juist zo interessant.

De paradox van hun bestaansrisico

Interessant aan het bestaansrisico van de schuren is juist het paradoxale karakter ervan. Door de komst van de haven van Antwerpen in de jaren 50, moesten en moeten veel schuren verdwijnen. Tegelijkertijd heeft diezelfde komst ervoor gezorgd dat de schuren konden blijven staan en dus gered worden.

De ontstaanswijze

De polderschuren waren als het ware van bij hun ontstaan voorbereid op een toekomst waarin kleinschalige landbouw geen plek heeft. Die nadruk op grootschaligheid zorgde ervoor dat de landbouwbedrijven voor een groot deel de tand des tijds hebben kunnen doorstaan en nog lang of nog altijd actief zijn.

Opmerkelijk aan hun ontstaanswijze is verder ook het idee van de 'sleutel-op-de-deur'-projecten. De schuren werden op deze wijze gebouwd door de grondeigenaars. Nadien werden hiervoor boeren ingezet die de grond zouden bewerken. De schuren werden dus kant en klaar opgeleverd en op een methodische manier opgebouwd. Bij de hoeves op de erven gebeurde dat echter niet, wat het opvallende contrast tussen de collosale grote van de schuren en de kleinschaligheid van de hoeves verklaart.

De schuren en hun bijhorende hoeves werden dus gebouwd vanuit een zeer rationeel oogpunt doelend op efficiëntie en het drukken van de investeringskost. Dit uit zich zowel in materiaal-, locatiekeuze en bouwmethodiek.

Het begin van een boerderijtype

De polderschuren stonden aan het begin van de verspreiding van een nieuw boerderijtype. Bij het inpolderen in de 16-17e eeuw werden voor het eerst stallen en oogstopslag in één gebouw samengebracht. Later werden daaraan losstaande woningen toegevoegd.

Waarom zijn de schuren uniek voor ons?

Ook voor ons was het al vanaf de eerste blik duidelijk dat deze schuren een bepaalde eigenheid hebben. Toen we eind september voor het eerst Doel bezochten waren we danig onder de indruk van het dorp dat onze aandacht voor de schuren niet zo groot was. Pas wanneer we diezelfde dag voor het eerst ook echt binnenstapten in één van de schuren, Oud Arenberg 88a, ging ons hartje sneller slaan. Vrijwel meteen was duidelijk dat de schuren meer te bieden hadden dan we hadden verwacht. Hoe de grote houten structuren met zorg in elkaar gepuzzeld zijn door middel van pen-en-gat verbindingen kon eender wie urenlang bezighouden. De collosale houten structuren zijn uiterst boeiend in vergelijking met de hedendaagse schuren uit prefab betonelementen. Daarom ook dat we kozen voor een standvink als terugkerend logo in ons project: je leert de schuur pas echt kennen als je er binnengaat, je stapt into the barn.

Je wordt als het ware meegezogen in de tijd wanneer je binnenstapt in zo een schuur. Gekromde balken en twijgjes van honderden jaren oud gaan gepaard met recentere rechte balken en stalen I-liggers. Zoals we eerder ook al zeiden: verleden, heden en toekomst zijn hier in één oogopslag zichtbaar.

Het contrast waarin deze schuren geplaatst zijn, treft ons ook: de haven met al zijn machinale geweld en de natuur die je zo tot rust kan brengen, daar staan ze middenin. In onze opinie vormen de schuren een netwerk in hun omgeving, een kapstok waaraan de geschiedenis van de regio gelezen kan worden.

SCHURENROUTE

Om nog meer het gevoel te geven dat elke individuele schuur deel is van 'een groter geheel' of 'een netwerk', willen we ze elk hun uitwerking geven, maar met een gezamenlijk DNA in de afwerkingsgraad. We probeerden een niet-dwingende route uit te stippelen die bewandeld, gefietst of eventueel zelf met de auto bereden kan worden. Met als doel om het netwerk tussen de schuren dat aan de oorsprong van ons idee lag, fysiek voelbaar te maken. We trachtten niet-dwingende routes uit te werken die mogelijkheden bieden in plaats van beperkingen.

We willen de wolfsdakschuren laten heropleven door nieuwsgierigheid te creëren bij de bezoeker.Onze programma's worden zo uitgekozen dat elke schuur een unieke beleving op zichzelf zal zijn. We willen dan ook dit gevoel niet in de weg staan door de schuren als aparte componenten te beschouwen en/of aan te bieden. Een pragmatische verbinding tussen de schuren kan een aanzet zijn tot het volgen van deze nieuwsgierigheid en je te laten leiden door je prikkels.

De routes zijn opgedeeld in thema's/kleuren en kunnen door elkaar versterkt worden door middel van toevoeging en abstrahering. Zelf keuzes maken en creatief ontdekken staat dus centraal.

Elke kleur staat voor een andere fase in ons polderlandschap. De geschiedenis van de schuren zal een rol spelen in de rode route, maar ook de invulling van de plaatselijke bewoner tijdens de voorbije jaren en ons project maken onderscheid in de verschillende kleuren. Elke route kan dus versterkt worden met een stukje geschiedenis of een extra polderschuur om van te genieten.

Een navrante geschiedenis

Van bijna 40 kenschetsende schuren naar net geen twintig meer. Er is heel wat opgegeven en verwaarloosd, maar ook gevochten en onderhandeld. Voel zelf de leegte op plekken waar de uniciteit het verloor van de onwetendheid, door het onderschatten in waarde en meningsverschillen over emotionele betrokkenheid.

Een parel langs buiten

Op het pad van de eigenaars lag iets wat anderen niet meteen zouden koesteren, maar juist daarom was het voor hen en niet voor anderen bestemd. Soms nog onwetend over de waarde van hun opslagplaats, tuinhuis of paardenstal zorgen zij mee voor de parels van de streek. Geniet van de omgeving en vang een glimp op van de gekoesterde schuren.

Een frisse warmte

Een frisse wind blaast doorheen de verwaarloosde schuren. Er was een tijd van laten gaan en staan, maar een nieuwe aanpak zorgde net op tijd voor een 180° ommekeer. Ontdek de streek door je te laten verrassen achter de gevels van de schuren.